Budowa skóry i przydatków
Skóra
Budowa skóry i
przydatków
Skóra. Osłona pokrywająca całą powierzchnię ciała, tzw. powłoka wspólna,
składa się z:
- powłoki właściwej, czyli skóry
- jej przydatków.
- powłoki właściwej, czyli skóry
- jej przydatków.
Do przydatków zalicza się: gruczoły skóry, włosy, paznokcie.
Skóra jest narządem o budowie złożonej, warstwowej, przystosowanym do
pełnienia wielu czynności .Osłaniając organizm od zewnątrz umożliwia ona jego
kontaktowanie ze światem zewnętrznym. Dzięki swej znacznej powierzchni,
wysokiemu stopniu zróżnicowania anatomicznego oraz swoistości czynności
biologicznych skóra jest narządem bezwzględnie niezbędnym do prawidłowego
funkcjonowania organizmu jako całości. W okolicach naturalnych otworów ciała
skora przechodzi w błonę śluzową odpowiednich układów (pokarmowy, oddechowy,
moczowy, narządy płciowe).
Budowa skóry - Skóra ma budowę warstwową. W jej skład wchodzą:
- naskórek
- skóra właściwa
- tkanka podskórna
- naskórek
- skóra właściwa
- tkanka podskórna
Warstwa podstawna
Jeden rząd walcowatych komórek ściśle przylegających do siebie ułożonych na błonie podstawnej. Komórki mają duże owalne jądra komórkowe. W obrębie tej warstwy widoczne są liczne podziały komórkowe.
Jeden rząd walcowatych komórek ściśle przylegających do siebie ułożonych na błonie podstawnej. Komórki mają duże owalne jądra komórkowe. W obrębie tej warstwy widoczne są liczne podziały komórkowe.
Warstwa kolczysta
Kilka rzędów komórek o kształcie wielokątnym, komórki nie przylegają ściśle do siebie, a połączone są ze sobą jedynie desmosomami. Powstałe przestrzenie międzykomórkowe wypełnia płyn bogaty w mukopisacharydy i białka.
Warstwa podstawna i kolczysta nazywane są warstwą Malpighiego ("żywą"), ponieważ powyżej tej warstwy nie obserwuje się podziałów komórkowych i rozpoczyna się proces keratynizacji.
Kilka rzędów komórek o kształcie wielokątnym, komórki nie przylegają ściśle do siebie, a połączone są ze sobą jedynie desmosomami. Powstałe przestrzenie międzykomórkowe wypełnia płyn bogaty w mukopisacharydy i białka.
Warstwa podstawna i kolczysta nazywane są warstwą Malpighiego ("żywą"), ponieważ powyżej tej warstwy nie obserwuje się podziałów komórkowych i rozpoczyna się proces keratynizacji.
Warstwa ziarnista
Kilka rzędów wrzecionowatych komórek. Komórki zawierają liczne ziarna keratohialiny.
Kilka rzędów wrzecionowatych komórek. Komórki zawierają liczne ziarna keratohialiny.
Warstwa pośrednia (jasna)
Nie występuje we wszystkich okolicach ciała.
Nie występuje we wszystkich okolicach ciała.
Warstwa rogowa
Płaskie ściśle do siebie przylegające komórki dachówkowato ułożone, w górnej części komórki są luźniej ułożone. Cecha charakterystyczna korneocytów - brak lub szczątkowe jądro komórkowe.
Płaskie ściśle do siebie przylegające komórki dachówkowato ułożone, w górnej części komórki są luźniej ułożone. Cecha charakterystyczna korneocytów - brak lub szczątkowe jądro komórkowe.
Proces dojrzewania keratynocytów
Przekształcanie się keratynocytów (keratynizacja) obejmuje kilka jednocześnie zachodzących procesów dotyczących:
- desmosomów
- białek śródkomórkowych (keratyny)
- tworzenia otoczki rogowej
Przekształcanie się keratynocytów (keratynizacja) obejmuje kilka jednocześnie zachodzących procesów dotyczących:
- desmosomów
- białek śródkomórkowych (keratyny)
- tworzenia otoczki rogowej
Przekształcenie i złuszczanie korneocytów jest procesem apoptozy, czyli
zaprogramowanej śmierci komórki. Apoptoza rozpoczyna się już w warstwie
kolczystej - zmianami struktury jądra komórkowego i rozpadem DNA, oraz rozpadem
niektórych organelli komórkowych.
Desmosomy
Desmosomy są strukturami łączącymi komórki naskórka ze sobą. Wyróżnia się część wewnątrzkomórkową i zewnątrzkomórkową. Liczba desmosomów w warstwie podstawnej jest niewielka wzrasta w miarę dojrzewania komórek naskórka i ponownie zmniejsza się w warstwie rogowej.
Desmosomy są strukturami łączącymi komórki naskórka ze sobą. Wyróżnia się część wewnątrzkomórkową i zewnątrzkomórkową. Liczba desmosomów w warstwie podstawnej jest niewielka wzrasta w miarę dojrzewania komórek naskórka i ponownie zmniejsza się w warstwie rogowej.
Desmosomy są strukturami symetrycznymi - łączącymi dwie sąsiednie
struktury.
Hemidesmosomy łączą komórki warstwy podstawnej z błoną podstawną. (Od
strony błony podstawnej hemidesmosomy łączą się z włóknami kolagenowymi -
włóknami kotwiczącymi
Dojrzewanie korneocytów polega m.in. na przekształcaniu się struktur
łączących komórki, w tym również desmosomów (zmiany struktury i jakości
kadheryn, oraz desmoglein i desmokolin tworzących desmosomy)
Prekursorami tej błony plazmatycznej są inwolukryna, lorykryna i kornifina
(pojawiające się w powierzchownych częściach warstwy kolczystej lub w warstwie
ziarnistej)
Białka wewnątrzkomórkowe
Keratyna jest białkiem fibrylarnym (nierozpuszczalnym w wodzie, cząsteczki białka tworzą włókna). Znanych jest obecnie 20 typów keratyny różniących się masą i budową. Są to nierozpuszczalne białka zawierające aminokwas cysteinę (17%) o budowie helikoidalnej. Innym niezmiernie ważnym aminokwasem wchodzącym w skład keratyny jest metionina (0,5%). Włókna keratyny są zatopione w bezpostaciowej macierzy zbudowanej z białek o dużej zawartości siarki.
Keratyna jest białkiem fibrylarnym (nierozpuszczalnym w wodzie, cząsteczki białka tworzą włókna). Znanych jest obecnie 20 typów keratyny różniących się masą i budową. Są to nierozpuszczalne białka zawierające aminokwas cysteinę (17%) o budowie helikoidalnej. Innym niezmiernie ważnym aminokwasem wchodzącym w skład keratyny jest metionina (0,5%). Włókna keratyny są zatopione w bezpostaciowej macierzy zbudowanej z białek o dużej zawartości siarki.
Jej włókna oplatają komórkę co ma wpływ na odporność komórek na rozciąganie
i urazy mechaniczne.
Keratohialina prawie całkowicie wypełnia ziarnistości w komórkach warstwy
ziarnistej. W skład keratohialiny wchodzi głównie filagryna.
W warstwie rogowej stanowi ona główny składnik macierzy komórkowej, a
produkty jej rozpadu spełniaja funkcje ochronne, nadając komórkom odporność na
działanie mechaniczne, odwodnienie, chroni przed działaniem UV.
Czas przejścia (TOT- turn over time) - czas potrzebny
do przejścia komórki z warstwy podstawnej do jej przekształcenia i złuszczenia.
Fizjologicznie ok 26-28 dni
Dzienna ilość złuszczonego naskórka wynosi 6 - 14g, rozległe patologiczne
zatłuszczenie może spowodować zubożenie ustroju w białko.
- Ortokeratoza - prawidłowe rogowacenie i złuszczenie komórek.
- Hyperkeratoza - nadmierne rogowacenie prawidłowe przekształcanie komórek.
- Parakeratoza - nieprawidłowe przekształcanie, skrócenie (TOT do 4-5 dni) pominięcie warstwy ziarnistej, komórki warstwy rogowej zawierają przetrwałe jądra komórkowe.
- Dyskeratoza - nieprawidłowe rogowacenie często pojedynczych komórek. Komórki rogowacieją już w warstwie kolczystej, lub przechodzą w inne z pominięciem postaci pośrednich.
- Hyperkeratoza - nadmierne rogowacenie prawidłowe przekształcanie komórek.
- Parakeratoza - nieprawidłowe przekształcanie, skrócenie (TOT do 4-5 dni) pominięcie warstwy ziarnistej, komórki warstwy rogowej zawierają przetrwałe jądra komórkowe.
- Dyskeratoza - nieprawidłowe rogowacenie często pojedynczych komórek. Komórki rogowacieją już w warstwie kolczystej, lub przechodzą w inne z pominięciem postaci pośrednich.
Błona podstawna
Błona podstawna utworzona jest z czterech warstw:
- dolnej powierzchni keratynocytów warstwy podstawnej (hemidesnosomy)
- blaszki jasnej
- blaszki ciemnej
- strefy pod blaszką ciemną
Błona podstawna utworzona jest z czterech warstw:
- dolnej powierzchni keratynocytów warstwy podstawnej (hemidesnosomy)
- blaszki jasnej
- blaszki ciemnej
- strefy pod blaszką ciemną
Pierwsza warstwa to głównie półdesmosomy (hemidesmosomy). Odpowiednikiem
półdesmosomów w błonie dolnych warstwach błony podstawnej są włókna kotwiczące
(spirale Eksajmera) zbudowane głównie z kolagenu VII. Błonę podstawna budują
różne typy laminin, kolagenu i nidogen.
W skórze właściwej wyróżnia się dwie warstwy:
- brodawkową
- siateczkowatą
- brodawkową
- siateczkowatą
Warstwa brodawkowata kończy się na granicy przejścia powierzchownego i
głębokiego splotu naczyniowego, poniżej znajduje się warstwa siateczkowata.
W skład elementów
podstawowych, z których skóra jest zbudowana i które nadają jej określone
właściwości morfologiczne i czynnościowe , wchodzą elementy łącznotkankowe:
1. włókna klejorodne (kolagen)
2. włókna siateczkowe (retikulinowe)
3. włókna sprężyste (elastyna)
4. komórki (głównie fibroblasty)
5. istota podstawowa (międzykomórkowa). bezpostaciowa ciecz składająca się z kwasu chondroitynosiarkowego, hialuronowego białek i wielocukrów.
1. włókna klejorodne (kolagen)
2. włókna siateczkowe (retikulinowe)
3. włókna sprężyste (elastyna)
4. komórki (głównie fibroblasty)
5. istota podstawowa (międzykomórkowa). bezpostaciowa ciecz składająca się z kwasu chondroitynosiarkowego, hialuronowego białek i wielocukrów.
Większość tych składników produkowana jest przez fibroblasty (komórki
najliczniej występujące w skórze).
Kolagen
Włokna kolagenu ulegają w tkance łącznej stałej przebudowie - pod wpływem sił na nie działających mogą one zmienić swój kierunek przebiegu i wielkość, a nawet ulegają resorbcji. Połączenie włókien jest wstępem do takiej przebudowy. Zasadniczo włókna kolagenowe mają tendencje do układania się w pęczki i sieci o układzie równoległym prostopadłym lub skośnym do siebie. W miejscach o wybitnej przesuwalności skóry w stosunku do podłoża dochodzi do rozwoju sieci o dużych oknach.
Włokna kolagenu ulegają w tkance łącznej stałej przebudowie - pod wpływem sił na nie działających mogą one zmienić swój kierunek przebiegu i wielkość, a nawet ulegają resorbcji. Połączenie włókien jest wstępem do takiej przebudowy. Zasadniczo włókna kolagenowe mają tendencje do układania się w pęczki i sieci o układzie równoległym prostopadłym lub skośnym do siebie. W miejscach o wybitnej przesuwalności skóry w stosunku do podłoża dochodzi do rozwoju sieci o dużych oknach.
Włókna retikulinowe
Występują w skórze w sąsiedztwie włókien klejorodnych i przestrzennie trudno je od nich oddzielić. Zakończenia kolagenu rozszczepiają się w sieci włókien retikulinowych w związku z tą budową pociąganie działające na włókna kolagenu przenosi się także na włókna siateczkowe. Rozciągliwość i wyginanie się tych włókien przeciwdziała urazom tkanki o delikatnej budowie jaka są na przykład naczynia włosowate. Ustalił się pogląd że włokna siateczkowe stanowią wstępny etap w tworzeniu się włókien kolagenowych.
Występują w skórze w sąsiedztwie włókien klejorodnych i przestrzennie trudno je od nich oddzielić. Zakończenia kolagenu rozszczepiają się w sieci włókien retikulinowych w związku z tą budową pociąganie działające na włókna kolagenu przenosi się także na włókna siateczkowe. Rozciągliwość i wyginanie się tych włókien przeciwdziała urazom tkanki o delikatnej budowie jaka są na przykład naczynia włosowate. Ustalił się pogląd że włokna siateczkowe stanowią wstępny etap w tworzeniu się włókien kolagenowych.
Włókna sprężyste
Obok włókien kolagenowych są podstawowym elementem z którego zbudowana jest skóra. Nazwę swą zawdzięczają zdolności do odwracalnego rozciągania się. Przy zadziałaniu odpowiednich sił mechanicznych mogą rozciągać się do 100-140% pierwotnej długości. Wyrazem ich adaptacji do zadań, które spełniają, jest ich układ w postaci rozciągających się i splecionych ze sobą sieci wykazujących zgrubienia w punktach węzłowych. Włókna prężyste towarzyszą kolagenowi w jego przebiegu. Rozciągają się znacznie łatwiej niż kolagen. Zapobiegają one zbyt gwałtownemu rozciąganiu tych ostatnich. W efekcie końcowym oba rodzaje włókiem współdziałają ze sobą czynnościowo.
Obok włókien kolagenowych są podstawowym elementem z którego zbudowana jest skóra. Nazwę swą zawdzięczają zdolności do odwracalnego rozciągania się. Przy zadziałaniu odpowiednich sił mechanicznych mogą rozciągać się do 100-140% pierwotnej długości. Wyrazem ich adaptacji do zadań, które spełniają, jest ich układ w postaci rozciągających się i splecionych ze sobą sieci wykazujących zgrubienia w punktach węzłowych. Włókna prężyste towarzyszą kolagenowi w jego przebiegu. Rozciągają się znacznie łatwiej niż kolagen. Zapobiegają one zbyt gwałtownemu rozciąganiu tych ostatnich. W efekcie końcowym oba rodzaje włókiem współdziałają ze sobą czynnościowo.
Tkanka podskórna jest niejednolita w różnych częściach ciała i wyróżnia się
tkankę podskórną z przewaga struktur włóknistych (tkanka podskórna zbita) lub
luźnych struktur (tkanka podskórna luźna - np. tkanka tłuszczowa).
Tkanka łączna zbita.
Tkanka łączna zbita składa się zasadniczo z włókien klejorodnych i sprężystych najliczniejszych w głębokiej warstwie skóry właściwej. Ułożenie włókien jest zgodne z kierunkiem pociągania.
Tkanka łączna zbita składa się zasadniczo z włókien klejorodnych i sprężystych najliczniejszych w głębokiej warstwie skóry właściwej. Ułożenie włókien jest zgodne z kierunkiem pociągania.
Tkanka łączna luźna.
Wypełnia wolne przestrzenie między narządami oraz częściami i umożliwia połączenia anatomiczne narządów i ich przesuwanie się w stosunku do siebie (np.tkanka tłuszczowa).
Wypełnia wolne przestrzenie między narządami oraz częściami i umożliwia połączenia anatomiczne narządów i ich przesuwanie się w stosunku do siebie (np.tkanka tłuszczowa).
Tkanka tłuszczowa.
Będąca złym przewodnikiem ciepła tłuszcz tkanki podskórnej chroni organizm przed niepożądaną utratą ciepła przy przebywaniu człowieka w zimnie.
Będąca złym przewodnikiem ciepła tłuszcz tkanki podskórnej chroni organizm przed niepożądaną utratą ciepła przy przebywaniu człowieka w zimnie.
Skóra bierze udział w:
- percepcji bodzców - receptory w skórze i naskórku, włókienka nerwowe
- termoregulacji ustroju - powierzchowne sploty naczyniowe, głównie żylny, biernie - owłosienie, gruczoły potowe
Rozszerzenie i zwężenie naczyń pod wpływem bodźców cieplnych dotyczy powierzchniowych naczyń skóry i ma charakter odruchowy ; nie wpływa ono na stan czynnościowy głębokich naczyń skory.
- ochronie mechanicznej
osłona przed otarciami - warstwa rogowa naskórka, włókna skóry
amortyzacja sił działających od zewnątrz - włókna kolagenowe i sprężyste, podściółka tłuszczowa
- ochronie chemicznej - gruczoły łojowe ,płaszcz kwasowy i lipidowych powierzchni keratyna naskórka
Zmieszany z potem łój tworzy na powierzchni ciała cienką warstwę emulsji olejowo - wodnej, chroniącej skórę przed szkodliwym działaniem czynników chemicznych, nadaje skórze pewien stan natłuszczenia przez co przeciwdziała wysychaniu skóry i jej pękaniu. Natłuszczanie skóry chroni ją od pewnego stopnia przed uszkodzeniem mechanicznym. Kwaśne oddziaływanie łoju jest czynnikiem przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybicznym.
- melanogenezie - wytwarzanie melaniny
- resorpcji - ograniczone i kontrolowane wchłanianie niektórych związków chemicznych jak np. witaminy rozpuszczalne w tłuszczach(A, D i K)oraz niektóre hormony stosowane w celach leczniczych
- gospodarce tłuszczowej - magazynowanie tłuszczu w tkance podskórnej
- gospodarce wodno-mineralnej - gruczoły potowe , podścielisko tkanki łącznej
- gospodarce witaminowej - wytwarzanie witaminy D3 działającej przeciw krzywiczo
- wydzielaniu dokrewnym - komórki tuczne (heparyna ,histamina)
- percepcji bodzców - receptory w skórze i naskórku, włókienka nerwowe
- termoregulacji ustroju - powierzchowne sploty naczyniowe, głównie żylny, biernie - owłosienie, gruczoły potowe
Rozszerzenie i zwężenie naczyń pod wpływem bodźców cieplnych dotyczy powierzchniowych naczyń skóry i ma charakter odruchowy ; nie wpływa ono na stan czynnościowy głębokich naczyń skory.
- ochronie mechanicznej
osłona przed otarciami - warstwa rogowa naskórka, włókna skóry
amortyzacja sił działających od zewnątrz - włókna kolagenowe i sprężyste, podściółka tłuszczowa
- ochronie chemicznej - gruczoły łojowe ,płaszcz kwasowy i lipidowych powierzchni keratyna naskórka
Zmieszany z potem łój tworzy na powierzchni ciała cienką warstwę emulsji olejowo - wodnej, chroniącej skórę przed szkodliwym działaniem czynników chemicznych, nadaje skórze pewien stan natłuszczenia przez co przeciwdziała wysychaniu skóry i jej pękaniu. Natłuszczanie skóry chroni ją od pewnego stopnia przed uszkodzeniem mechanicznym. Kwaśne oddziaływanie łoju jest czynnikiem przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybicznym.
- melanogenezie - wytwarzanie melaniny
- resorpcji - ograniczone i kontrolowane wchłanianie niektórych związków chemicznych jak np. witaminy rozpuszczalne w tłuszczach(A, D i K)oraz niektóre hormony stosowane w celach leczniczych
- gospodarce tłuszczowej - magazynowanie tłuszczu w tkance podskórnej
- gospodarce wodno-mineralnej - gruczoły potowe , podścielisko tkanki łącznej
- gospodarce witaminowej - wytwarzanie witaminy D3 działającej przeciw krzywiczo
- wydzielaniu dokrewnym - komórki tuczne (heparyna ,histamina)
Skóra u dorosłego człowieka waży od 3,5 do 4,5 kg, co wynosi około 6% masy
ciała. W okresie rozwojowym masa skóry zwiększając się pozostaje zawsze w
prostym stosunku do ogólnej masy ciała. Powierzchnia skóry u dorosłego
człowieka nie przekracza dwóch metrów kwadratowych, grubość zaś zależnie od
okolicy ciała wynosi od 0,5 do 4 mm. Najbardziej zmienna jest grubość naskórka
, który pod wpływem powtarzających się i długo trwających bodźców mechanicznych
może grubieć bardzo znacznie zwłaszcza w obrębie dłoni i podeszew. Również
znacznym wahaniom ulega grubość podściółki tłuszczowej. Najcieńszą skórę
spotykamy na powiekach, napletku i żołędzi prącia. Dzieci, kobiety i ludzie
starzy mają skórę cieńszą.
Przesuwalność - Zespolenie skóry z tkankami głębiej położonymi jest mniej lub więcej
ścisłe i decyduje o jej przesuwalności w stosunku do podłoża .W niektórych
okolicach , np. w obrębie dłoni i podeszew , skóra jest ściśle zespolona z
powięzią przez mocno rozwinięte pęczki łącznotkankowe i bardzo nieznacznie
przesuwalna . Odwrotnie , na grzbiecie rąk skóra jest w znacznym stopniu
przesuwalna i daje się ujać w wysoki fałd.
Napięcie skóry - W stanie fizjologicznym skóra jest do pewnego stopnia rozciągnięta na
powierzchni ciała . Ta zdolność do rozciągania się jest miarą jej jędrości i
napięcia. Napięcie skóry u dzieci jest większe niż u osób starszych. Ta
właściwość skóry jest uzależniona od obfitości i zdolności kurczenia się
włókien sprężystych , w mniejszy, stopniu od włókien kolgenowych.
Dermatomy
Są to sąsiadujące z sobą segmenty skóry zaopatrywane przez poszczególne
gałęzie obwodowych nerwów czuciowych. Istnieje zgodność poglądów, że
poszczególne dermatomy zachodzą na siebie w różny sposób w zależności od tego ,
jaką czynność skóry się bada(czuciowa , unerwienie autonomiczne , wydzielanie
potu) . Dermetomy mają pewne znaczenie kliniczne, gdyż nierzadko stwierdza się
w obrębie skóry rozwój wykwitów chorobowych , które topograficznie odpowiadają
poszczególnym dermatomom.
Na powierzchnię skóry wpływają dwa rodzaje wydzielin, jedna wodnista - pot
(sudor), który bierze udział w procesach regulowania ciepła, druga tłuszczowa -
łój (sebum).
Biorąc pod uwagę sposób w jaki dochodzi do powstania wydzieliny gruczołowej
wyróżniamy:
1. gruczoły holokrynowe - łojowe (produkcja wydieliny poprzez całkowity rozpad komórekguczołowych)
2. gruczoły merokrynowe (produkcja wydzieliny poprzez uwalnianie substancji do przewodów wyprowadzających lub przez częściowy rozpad komórek gruczołowych)
- ektynowe - gruczoł potowe - apokrynowe - gruczoły kłębkowate - mlekowe
1. gruczoły holokrynowe - łojowe (produkcja wydieliny poprzez całkowity rozpad komórekguczołowych)
2. gruczoły merokrynowe (produkcja wydzieliny poprzez uwalnianie substancji do przewodów wyprowadzających lub przez częściowy rozpad komórek gruczołowych)
- ektynowe - gruczoł potowe - apokrynowe - gruczoły kłębkowate - mlekowe
Gruczoły potowe
Gruczoły te zbudowane są z:
Części wydzielniczej - ciało gruczołu potowego znajduje się przeważnie w warstwie gruczołowej tkanki podskórnej, nieraz w najgłębszej części skóry właściwej Przewodu wyprowadzającego
Części wydzielniczej - ciało gruczołu potowego znajduje się przeważnie w warstwie gruczołowej tkanki podskórnej, nieraz w najgłębszej części skóry właściwej Przewodu wyprowadzającego
Rozmieszczenie i liczba.
Z małymi wyjątkami gruczoły potowe są rozsiane po całej skórze. Nie ma ich macierz paznokci, wargi sromowe mniejsze, dolna warg sromowych większych, wewnętrzna powierzchnia napletka i żołądź. U przedstawicieli rasy czarnej gruczoły te są bardzo rozminięte.
Z małymi wyjątkami gruczoły potowe są rozsiane po całej skórze. Nie ma ich macierz paznokci, wargi sromowe mniejsze, dolna warg sromowych większych, wewnętrzna powierzchnia napletka i żołądź. U przedstawicieli rasy czarnej gruczoły te są bardzo rozminięte.
Gruczoły
apokrynowe
Są specyficznymi gruczołami potowymi, pojawiającymi się w skórze dopiero po
okresie pokwitania. Obecnośc ich stwierdza się tylko w pewnych okolicach skóry
: pachy , otoczka sutkowa , linia posrodkowa brzucha oraz krocze. Do gruczołów
o podobnym sposobie wydzielania zalicza sie ponadto gruczoły:
a. g.okołoodbytowy
b. g.rzęskowe
c. woskowinowe
d. przedsionkowe nosa
a. g.okołoodbytowy
b. g.rzęskowe
c. woskowinowe
d. przedsionkowe nosa
Czynność.
Gruczoły apokrynowe nie wydzielają zwykłego potu lecz wydzielinę, która określa zapach poszczególnego osobnika. U kobiet są one silniej rozwinięte. Najsilniej rozwiniętym gruczołem tego rodzaju u kobiet jest gruczoł sutkowy.
Gruczoły apokrynowe nie wydzielają zwykłego potu lecz wydzielinę, która określa zapach poszczególnego osobnika. U kobiet są one silniej rozwinięte. Najsilniej rozwiniętym gruczołem tego rodzaju u kobiet jest gruczoł sutkowy.
Gruczoły łojowe
Gruczoły łojowe można podzielić na dwie grupy:
1. związane rozwojowo mieszkiem włosa i uchodzące w lejku włosa
2. gruczoły rozwojowo całkowicie niezależne od włosów.
1. związane rozwojowo mieszkiem włosa i uchodzące w lejku włosa
2. gruczoły rozwojowo całkowicie niezależne od włosów.
Każdy włos ma co najmniej jeden własny gruczoł łojowy, zwykle rozgałęziony
do kilku lub kilkunastu uwypukleń mających jeden wspólny przewód
wyprowadzający. Wolne gruczoły łojowe nie związane z włosem są szczególnie
liczne w obrębie czerwieni warg, brodawki sutkowej , pępka , żołędzi , prącia ,
warg sromowych oraz odbytu. Do tej grupy należy zaliczyć gruczoły tarczkowe ,
które znajdują się w powiekach.
Znaczna część gruczołów łojowych osiąga pełną swą czynność w okresie dojrzewania płciowego - następuje aktywność tych gruczołów powoli spada.
Znaczna część gruczołów łojowych osiąga pełną swą czynność w okresie dojrzewania płciowego - następuje aktywność tych gruczołów powoli spada.
Włosy są to gładkie włókna zrogowaciałe, które powstają z komórek naskórka.
Rodzaje:
- meszek
- meszek stały
- łonowe
- włosy pachy
- nozdrzy przednich
- w otworze słuchowym i w okolicach odbytu
- brwi
- rzęsy
- włosy głowy
- meszek
- meszek stały
- łonowe
- włosy pachy
- nozdrzy przednich
- w otworze słuchowym i w okolicach odbytu
- brwi
- rzęsy
- włosy głowy
Okres wzrastania 5 - 6 lat, długość 50 - 60cm, choć mogą być nieraz
dłuższe, w obrębie głowy występuje również owłosienie typu meszkowego.
Czynnikiem sterującym wykształcenie różnych typów owłosienia jest różna
wrażliwość mieszków włosowych na hormony. Włosy nie ustawiają się do
powierzchni skóry prostopadle lecz skośnie i dlatego też mogą się układać w
pasma. Najcieńsze włosy to meszek, najgrubsze brody.
W skład narządu włosowego wchodzi:
- mieszek włosowy
- gruczoł łojowy
- gruczoł apokrynowy (tylko w pewnych okolicach ciała)
- oraz mięśnie przywłosowe.
- mieszek włosowy
- gruczoł łojowy
- gruczoł apokrynowy (tylko w pewnych okolicach ciała)
- oraz mięśnie przywłosowe.
Budowa włosa
W przekroju podłużnym
wyróżniamy:
- łodygę
- korzeń włosa
- cebulkę (opuszkę)
- brodawkę włosową
- łodygę
- korzeń włosa
- cebulkę (opuszkę)
- brodawkę włosową
Włosy na przekroju
poprzecznym składają się z:
- rdzenia - występuje w włosach grubszych jest stałym ich składnikiem
- kory
- powłoczki włosa
- tkanek otaczających włos (przekrój na wysokości mieszka włosowego)
- rdzenia - występuje w włosach grubszych jest stałym ich składnikiem
- kory
- powłoczki włosa
- tkanek otaczających włos (przekrój na wysokości mieszka włosowego)
Cykl włosowy
- W każdym mieszku włosowym następują po sobie w rytmicznej kolejności trzy fazy: wzrostu i pełnej czynności
- inwolucji
- spoczynkowa.
- W każdym mieszku włosowym następują po sobie w rytmicznej kolejności trzy fazy: wzrostu i pełnej czynności
- inwolucji
- spoczynkowa.
W każdej z tych faz mieszek podlega zmianom. Fazę wzrostu włosa określa się
jako anagen; fazę inwolucji jako katagen; fazę spoczynkową jako telogen.
Trójfazowa kolejność cyklu włosowego jest stała, a cykl włosowy powtarza
się wielokrotnie za życia np.; w obrębie owłosienia skory głowy w fazie anagenu
znajduje się ok. 90% włosów.
Faza katagenu polega na zwyrodnieniu macierzy włosa co zapobiega się z oddzieleniem
brodawki włosa, równolegle ulega inwolucji pochewka naskórkowa włosa , która
przekształca się w woreczek z tkwiącym w nim włosem. Włos kolbowaty wypada
łatwo samoistnie lub przy lekkim pociąganiu. Wytworzenie się włosa klobowatego
stanowi zakończenie fazy katagenu i rozpoczęcie fazy telogenu. Trwa on różnie
długo aż do czasu , gdy nieokreślony bliżej bodziec wychodzący ze skory
spowoduje wykształcenie nowej macierzy włosa i sprzężenia jej z odradzającą się
brodawką. Powoduje to odrost nowego włosa który zaczyna przesuwać się od swej
macierzy ku górze i tkwi mocno w części naskórkowej mieszka włosowego.
Obliczono, że u człowieka w obrębie owłosionej skory głowy faza wzrostu włosa
trwa kilka lat, faza kategenu 2 - 3 tygodnie, a telogenu kilka miesięcy
Podobnie jak włosy stanowią przydatek naskórka, w skład jednostki
paznokciowej wchodzą; macierz, blaszka i łoże paznokcia oraz zrośnięta z nim
tkanka okołopaznokciowa. Paznokieć jest zrogowaciałą giętką blaszką która
pokrywa powierzchnię grzbietową większej części dalszych paliczków palców rąk i
stóp. Części tylne i boczne ułożone są w fałdzie naskórkowym zwanym wałem.
Obrąbek naskórkowy, czyli skórka pokrywa płytke paznokciowa od strony wału i
chroni ją przed urazami. Paznokcie rosną w sposób ciągły, szybciej u rąk niż u
stóp. Średni dobowy przyrost płytki paznokciowej kciuka wynosi 0,1 mm / dobę,
przy czym tempo wzrostu paznokcia zależy od wieku i pory roku. Najszybciej
rosną paznokcie w 2 i 3 dekadzie życia, później rosną coraz wolniej. Latem
obserwuje się szybszy wzrost płytek niż zimą.
Płytka paznokciowa wytwarzana jest aktywnie przez macierz. Komórki wytworzone przez macierz są całkowicie przezroczyste i ściśle do siebie przylegające. Powstająca płytka przesuwa się po łożu paznokcia w kierunku dystalnej części paliczka palca. Po przejściu nad naskórek opuszki palca płytka paznokciowa traci kontakt z podłożem tworząc wolny koniec paznokcia.
Płytka paznokciowa wytwarzana jest aktywnie przez macierz. Komórki wytworzone przez macierz są całkowicie przezroczyste i ściśle do siebie przylegające. Powstająca płytka przesuwa się po łożu paznokcia w kierunku dystalnej części paliczka palca. Po przejściu nad naskórek opuszki palca płytka paznokciowa traci kontakt z podłożem tworząc wolny koniec paznokcia.
Budowa paznokcia
Na przekroju poprzecznym wyróżniamy:
- obrąbek naskórkowy
- macierz paznokcia
- łoże płytki paznokciowej
- płytkę paznokciową
- obrąbek naskórkowy
- macierz paznokcia
- łoże płytki paznokciowej
- płytkę paznokciową
Twardość paznokcia zależy od dachówkowatego ułożenia zrogowaciałych
komórek, których głównym składnikiem jest keratyna. Płytka paznokciowa wykazuje
większą twarość w górnej (zewnętrznej części). Od strony łoża paznokcia
zbudowana jest z luźniejszej keratyny (co ma znaczenie w niektórych chorobach
paznokci np. w grzybicy płytek paznokciowych). Wielkośc płytek, ich kształt i
grubość są bardzo zmienne osobniczo. U osób pracujących fizyczni paznokcie są
bardziej spłaszczone niż w innych zawodach.
Paznokcie należą obok włosów do najważniejszych elementów anatomicznych o znaczeniu estetycznym.
Są one przydatkiem skóry pełniącym wiele funkcji, które ułatwiają życie codzienne. Można do nich zaliczyć ochronę opuszek palców oraz przed urazami, zwiększenie zdolności manipulowania drobnymi przedmiotami i ułatwienie chwytania, umożliwienie bardziej precyzyjnych ruchów palców oraz zwiększenie wrażliwości dotykowej.
Jedną z bardziej wartościowych cech paznokcia jest to, że może służyć jako element diagnostyczny chorób układowych i skóry.
Paznokcie należą obok włosów do najważniejszych elementów anatomicznych o znaczeniu estetycznym.
Są one przydatkiem skóry pełniącym wiele funkcji, które ułatwiają życie codzienne. Można do nich zaliczyć ochronę opuszek palców oraz przed urazami, zwiększenie zdolności manipulowania drobnymi przedmiotami i ułatwienie chwytania, umożliwienie bardziej precyzyjnych ruchów palców oraz zwiększenie wrażliwości dotykowej.
Jedną z bardziej wartościowych cech paznokcia jest to, że może służyć jako element diagnostyczny chorób układowych i skóry.
Sprawdzoną wróżką w Polsce jest Alicja
OdpowiedzUsuńwróżbę online można zamówić szybko i bezpiecznie na stronie wróżby online
Wykonuje również rytualy miłosne, naprawe zwiazku i powrót osoby na której nam zależy.
Ja zawsze zamawiam na stronie http://wrozkaalicja.pl
oki
OdpowiedzUsuń